Honing: een zoete natuurkracht
Honing: een zoete natuurkracht
Wist je dat honing zoveel meer is dan alleen een zoetstof? Het is een natuurproduct dat al duizenden jaren wordt gebruikt als voeding, medicijn en zelfs als huidverzorger. Maar hoe komt honing tot stand, en waarom is de ene pot de andere niet? In dit artikel duiken we in de wereld van honing: van bijenkast tot potje.
Hoe wordt honing verkregen?
Het begint allemaal bij de bloemen. Honingbijen verzamelen nectar uit bloesems en slaan die tijdelijk op in hun honingmaag. Terug in de bijenkast geven ze de nectar door aan andere bijen, die enzymen toevoegen en het verder verwerken. Vervolgens brengen ze de nectar naar de honingraten, waar het nog steeds een dunne, waterige substantie is.
In de raten begint het rijpingsproces. De bijen verdampen het overtollige water door met hun vleugels te wapperen en zo luchtcirculatie te creëren. Pas als het vochtgehalte laag genoeg is (rond de 17-18%), sluiten ze de cel af met een waslaagje — een teken dat de honing rijp is.
Dan pas kan de imker oogsten: hij haalt de verzegelde raten uit de kast, verwijdert de wasdekseltjes en slingert of perst de honing eruit. Daarna wordt de honing gezeefd en in potjes gedaan.
Industrieel vs. artisanaal: het grote verschil
Industriële honing wordt vaak op grote schaal geproduceerd, gemengd uit verschillende landen en sterk bewerkt. Zo wordt ze bijvoorbeeld verhit om ze langer vloeibaar te houden en gemakkelijk te verwerken. Dit heeft helaas gevolgen: veel van de waardevolle enzymen, antioxidanten en smaakcomponenten gaan verloren.
Artisanale honing wordt daarentegen lokaal gewonnen, met zorg en respect voor het natuurlijke ritme van de bijen. Ze wordt nauwelijks of niet verhit en meestal niet gefilterd, waardoor ze rijker is aan geur, smaak en voedingsstoffen. Bovendien steun je met artisanale honing vaak ook de lokale biodiversiteit en bijenpopulatie.
Wat bepaalt de kleur van honing?
De kleur van honing hangt sterk af van de bloemen waarvan de nectar afkomstig is. Acaciahoning is bijvoorbeeld lichtgeel tot bijna transparant, terwijl kastanjehoning donkerbruin kan zijn. Hoe donkerder de honing, hoe sterker en kruidiger de smaak doorgaans is. Lichtgekleurde honing smaakt meestal zachter en subtieler.
Lopend of vast: wat is het verschil?
Lopende honing is honing in vloeibare vorm. Vaste (of gekristalliseerde) honing is nog steeds een puur natuurproduct, maar met een andere structuur. Kristallisatie is een natuurlijk proces waarbij glucose in de honing uitkristalliseert. Het zegt niets over de kwaliteit — integendeel, het is een teken van minimale bewerking. Sommige mensen verkiezen vaste honing omdat ze makkelijker smeerbaar is, anderen houden van de lopende variant voor thee of yoghurt.
Waarom is lokale honing zelden bio?
Biologische honing moet aan strenge EU-normen voldoen. Zo moeten de bijen in een straal van minstens 3 km rond de korf enkel biologische gewassen of wilde bloemen kunnen bezoeken. In Vlaanderen of Nederland is dat bijna onmogelijk, tenzij je in een heel afgelegen gebied zit. Daardoor kan honing wel lokaal en eerlijk zijn, maar toch geen bio-label dragen — simpelweg omdat men geen 100% controle heeft over wat de bijen precies bezoeken.
Suikers in honing: natuurlijk, maar toch suikers
Honing bestaat grotendeels uit natuurlijke suikers: vooral fructose en glucose. Dat zijn enkelvoudige suikers die snel opgenomen worden door het lichaam en dus ook je bloedsuikerspiegel snel kunnen doen stijgen. Dat betekent dat honing met mate gebruikt moet worden, zeker voor mensen met bloedsuikerproblemen. Het verschil met geraffineerde suiker? Honing bevat ook vitaminen, mineralen en antioxidanten, wat het voedzamer maakt.
Waarom mag je honing niet verhitten?
Honing verhitten boven de 40°C zorgt ervoor dat de enzymen en antioxidanten verloren gaan. Daarmee verdwijnen net de stoffen die honing zo bijzonder maken. Daarom voeg je honing best pas toe aan lauwe thee of koude gerechten, zodat je optimaal van de gezondheidsvoordelen geniet.
Honing is een bijzonder product dat niet zomaar uit een fabriek komt, maar het resultaat is van een ingenieus samenspel tussen natuur en mens. Door bewust te kiezen voor artisanale, lokale honing — en ze met respect te gebruiken — proef je niet alleen het verschil, maar steun je ook de biodiversiteit én de bij.
